Opactwo św. Wojciecha Mniszek Benedyktynek w Staniątkach
Staniątki 299, 32-005 Niepołomice
tel. 12 281 80 58; 507 677 825
www.benedyktynki.eu
staniatki@benedyktynki.eu

Na początku XIII w. żył Klemens Jaksa herbu Gryf, pan na Branicach, Ruszczy i Klimontowie. Ponieważ oboje z żoną Racławą byli już w starszym wieku, a mieli tylko jedną córkę Wizennę, postanowili ufundować w swych dobrach klasztor benedyktynek, w którym córka mogłaby poświęcić się życiu zakonnemu, do czego od dzieciństwa wykazywała duże skłonności. Główni fundatorzy (Klemens z żoną) na uposażenie klasztoru poświęcili cały swój majątek w ilości około 50 włości, pozostawiwszy sobie tylko jedną wieś na dożywotnie utrzymanie. W wyniku darowizn braci oraz późniejszych nabytków, dokonanych w różnym czasie przez sam klasztor, fortuna ta powiększyła się do 112 wsi. Majątek w ciągu wieków ulegał różnym zmianom, ale zawsze jednocześnie liczył kilkadziesiąt wsi.

Sama fundacja nastąpiła około 1228 r. Kościół został konsekrowany w 1238 r. i otrzymał wezwanie Najświętszej Panny Marii, uzupełnione o św. Wojciecha. Z tego aktu pochodzi też pierwsza znana wzmianka o wsi Stanantki. Równocześnie z kościołem stawiano klasztor, po części murowany i drewniany. Ostatecznego zatwierdzenia fundacji dokonał w 1253 r. papież Innocenty III.

Kościół do obecnych czasów uległ niewielkim tylko zmianom w kształcie architektonicznym. Natomiast klasztor został nieomal na nowo zbudowany w pierwszej połowie XVII w. z i tego czasu pochodzi jego obecny prawie oryginalny wygląd zewnętrzny, a w murach tkwią niewielkie fragmenty wcześniejszej budowli z XIII, XIV i XV w.

Od początku jego istnienia, oddawano do klasztoru na wychowanie młode szlachcianki, które uczono umiejętności praktycznego życia: gospodarstwa domowego, szycia, haftów i tym podobnych zawodów, a także zdobywały one podstawową wiedzę ogólną. W 1599 r. nauczanie ujęto już w pewne stałe reguły, wydrukowane w 1646 r. W 1774 r. szkołę zamieniono na rządową i uruchomiono też szkołę dla dzieci wiejskich. W latach 1861-1871 kształcono nauczycielki dla szkół wiejskich. W 1923 r. przy klasztorze założono pięcioletnie gimnazjum, w dwa lata później przekształcone w Ziemiańskie Gimnazjum Żeńskie imienia św. Scholastyki Panien Benedyktynek. Bezpośrednio po II wojnie światowej (od 1945 r.) gimnazjum to kontynuowało swoją działalność jako szkoła koedukacyjna, ale już w 1953 r. władze komunistyczne zamknęły ją.

Źródło: \”Wokół Niepołomic i Puszczy Niepołomickiej\”, Julian Zinkow

Muzeum Opactwa św. Wojciecha Mniszek Benedyktynek
tel. 12 281 80 58, 507 677 825
www.benedyktynki.eu
staniatki@benedyktynki.eu
W 2001 r. benedyktynki otwarły stałą ekspozycję muzealną. Mieści się ona w pięknej sali klasztornej z XVIII w., do której prowadzi bezpośrednie wejście z zachodniego przęsła kościoła. Eksponowane w sali zbiory można nazwać „bezcennymi skarbami staniąteckiego dziedzictwa kulturowego”, gromadzonymi od siedmiu wieków. Wśród nich są kolekcje szat i innych paramentów liturgicznych, mszały, rzeźby, obrazy, zabytki piśmiennictwa i wiele innych. Do najcenniejszych należą: rzeźba Tronującej Matki Boskiej i Pana Jezusa na Skale – obie z około 1370 r., późnogotycka monstrancja z 1543 r., mszał z 1676 r. oraz unikalna kolekcja miniaturowych figurek woskowych w strojach mniszych – benedyktyńskich i karmelitańskich.
Dostępne w każdą niedzielę po mszy św., która zaczyna się o godz. 11.00 lub po wcześniejszym zgłoszeniu na furcie lub przez telefon.

Parafia pw. św. Wojciecha BM
Staniątki 299, 32-005 Niepołomice
tel. 12 281 80 44
www.staniatki.pl
staniatki@sdb.krakow.pl
proboszcz: ks. Janusz Goraj
msze: dni powszednie 6.30, 18.00 (środy i soboty); nd 6.30, 9.00, 11.00, 13.00 (kaplica na cmentarzu); 18.00
odpusty: MB Bolesnej – 15 września, św. Wojciecha BM – 23 kwietnia
Kancelaria parafialna: wt-cz 17.00-18.00

(zespół klasztorny: kościół p.w. Najświętszej Panny Marii i św. Wojciecha, klasztor, dzwonnica, otoczenie w obrębie ogrodzenia zostały wpisane do rejestru zabytków województwa małopolskiego w 1968 r.)