Wszystkie istoty ciągną do wody i wokół niej organizują swoje życie.
Podobnie ludzkość. Sercem każdej społeczności jest woda:
wielka jak morze albo mała jak źródełko.

Stephenie Meyer „Wojna o dąb”

O retencji mówimy, gdy w środowisku możemy zgromadzić i przetrzymać przez dłuższy czas wodę. Może to nastąpić dzięki przyrodzie ożywionej i nieożywionej. Istnieje m.in. retencja szaty roślinnej, retencja glebowa i gruntowa, śnieżna, depresyjna, zbiorników i cieków wodnych. Mała retencja z kolei to ta, w której zbiorniki wodne nie przekraczają pojemności 5 mln metrów sześc., dlatego do małej retencji zaliczymy zarówno spory staw, jak i niewielkie oczko wodne.

Dlaczego tak istotna jest mała retencja?

Nawet niewielkie zbiorniki wodne zatrzymują bądź spowalniają odpływ wody deszczowej. Dzięki nim nie tylko poprawia się nawodnienie gruntu.

Polska znajduje się na przedostatnim miejscu w Europie, jeśli chodzi o zasoby wodne. Ze względu na zmiany klimatyczne, bezśnieżne zimy i suche gorące lata – problem zaczyna być coraz bardziej widoczny.

Retencja ważna jest i na wsi, i w mieście. Warto o niej jednak mówić nie tylko w kontekście ochrony środowiska, ale też w kontekście ekonomicznym. Mała retencja pomoże nam poradzić sobie ze zmiennymi warunkami pogodowymi – w czasie suszy posłuży do utrzymania terenów zielonych, w czasie intensywnych opadów ochroni przed lokalnymi podtopieniami.

Do spożycia (czyli wody pitnej) zużywamy tylko 3% pobieranej wody, często więc na pozostałe 97% potrzeb woda może pochodzić z „odzysku”. Wprawdzie pewnie aż tyle wody nie uda się „złapać”, ale liczy się każdy litr.

Mała retencja na Niepołomickich Błoniach to także wsparcie dla ogrodu, nie tylko podnoszące poziom wody i stabilizator przy intensywnych opadach, ale także uatrakcyjnienie terenu, a także miejsca skupienia roślinności i zwierząt wodnych.

Ogrody deszczowe

Jedną z form retencji, o którą zadbaliśmy na Niepołomickich Błoniach jest ogród deszczowy. To forma ogrodowa równoważąca system cyrkulacji wody. Ogrody deszczowe zbierają wodę deszczową i stopniowo oddają ją do ekosystemu.

Takie ogrody mogą być budowane w różnej wielkości pojemnikach albo tak jak u nas wprost w gruncie. Przybierać mogą wówczas formę niewielkiego zagłębienia, które – przez zaprojektowany system warstw o różnej przepuszczalności i chłonności wody – imitują procesy występujące w naturalnych miejscach okresowego zbierania się nadmiaru wody. Często ogrody deszczowe powstają przy wylocie rynny lub systemu odzysku wody deszczowej.

Dzięki swojej strukturze ogród wodny lepiej radzi sobie z napływami wody, zapobiega więc podtopieniom w przypadku intensywnych opadów lub burz.

Ogród deszczowy może zawierać strefę wodoszczelną, która zatrzymuje wodę przez dłuższy czas na jego dnie, może się łączyć z innymi elementami infrastruktury. Powinien być jednym z pierwszych etapów oczyszczania wody spływającej z dachów, jezdni czy chodników. Na nasadzenia do takich ogrodów wybierane są specjalne gatunki roślin: hygrofity, helofity lub hydrofity. To one przyjmują i oczyszczają wodę przed wypuszczeniem jej albo do gruntu, albo do cieków i zbiorników wodnych.