Zabierzów Bocheński
Na mapach: 50°03’58,1 N 20°18’31.5″E
Ludność: 1774 (stan na 31.12.2023)
Powierzchnia: 1096 ha
- Sołtys: Magdalena Kuźba
Kontakt: tel. 692 640 959 - Rada sołecka: Edyta Franas, Edyta Bożek, Małgorzata Kot, Dorota Batko, Artur Porębski, Marek Zimmer, Karol Śliwa, Maria Strzelec, Beata Jedynak-Wójcik
Rys historyczny
Pierwsza wzmianka dotycząca obecnej wsi Zabierzów Bocheński, ale bez wymienienia jakiejkolwiek nazwy, pochodzi z 1337 r. Ówczesny właściciel tego terenu biskup krakowski Jan Grot nadał Piotrowi Zaja dąbrowę koło wsi Woli (później zwaną Zabierzowską), graniczącą z Wolą Prokopa (to jest z obecną Wolą Batorską), celem osadzenia tam nowej wsi. W 1347 r. wieś ta została już lokowana na niemieckim prawie średzkim, ale nadal nie wymieniono jej nazwy. Dopiero w 1398 r. podano, że wieś Zabierzów wchodzi w skład biskupich dóbr w kluczu wawrzeńczyckim. Zabierzów Bocheński należał do parafii w Wawrzeńczycach. Na podstawie zgody i fundacji biskupa krakowskiego, kardynała Jana Aleksandra Lipskiego, ówczesny proboszcz kościoła w Wawrzeńczycach Stanisław Centarski w 1742 r. wystawił w Zabierzowie na Zaborczu niewielki filialny kościół z drzewa sosnowego. Otrzymał on wezwanie Miłosierdzia Bożego i Opieki Najświętszej Panny Marii. Około 1880 r. powzięto myśl o budowie nowego kościoła. Stary, drewniany kościół na publicznej licytacji kupili Żydzi, którzy z uzyskanego w ten sposób materiału wybudowali w Niepołomicach budynek z karczmą. W kilka lat później na tym samym miejscu zbudowano nowy, murowany kościół, stojący do dzisiejszego dnia w centralnym punkcie przysiółka Zaborcze. W 1894 r. przy kościele erygowano parafię, ale już pod skróconym wezwaniem Opieki Najświętszej Panny Marii.
Położenie
Zabierzów Bocheński położony jest w centralnej partii zachodniej części Kotliny Sandomierskiej, w mezoregionie Doliny Wisły. Północna granica wsi opiera się o linię Wisły i obejmuje zakole rzeki, wcinające się głęboko na północ, aż pod wysoką terasę Wysoczyzny Proszowickiej. W zakolu tym rozciąga się las Koło, stanowiący jedno z kilku oderwanych od głównego kompleksu uroczysk Puszczy Niepołomickiej. Południowa granica wsi biegnie skrajem Puszczy, wzdłuż którego płynie również potok Drwinka. Wzdłuż osi Doliny Wisły, a północnym skrajem zwartej zabudowy wsi, przebiega główna arteria drogowa Powiśla, łącząca Niepołomice przez Ujście Solne, z wsiami nadwiślańskimi – po Szczurową, a dalej – Dąbrową Tarnowską. W centrum wsi krzyżuje się z nią lokalna droga o przebiegu południkowym, łącząca północne przysiółki z południowymi.
Zabierzów Bocheński składa się z wielu rozproszonych po całym obszarze pojedynczych zagród, grup, zabudowań i przysiółków. Kilka z przysiółków tworzy znacznie oddalone i izolowane od siebie skupiska. Właściwe centrum tworzy skrzyżowanie wyżej wymieniowych dróg, gdzie mieszczą się większe sklepy, Ochotnicza Straż Pożarna, ośrodek zdrowia, Dom Kultury, Szkoła Podstawowa i Gimnazjum. Odrębną jakby wieś tworzy przysiółek Zaborcze, leżący na południu wsi, w pobliżu Puszczy Niepołomickiej. Ma on charakter regularnej okólnicy o średnicy ok. 300-350 m, której zewnętrzny obwód zajmują zabudowania, otaczające wypełnione częściowo wodą starorzecze Wisły. Środek okólnicy zajmuje kościół pod wezwaniem Opieki Najświętszej Panny Marii. Między tym przysiółkiem a Puszczą Niepołomicką rozciąga się kilka stawów o powierzchni kilkunastu hektarów, powstałych w latach 1968-1980, w wyniku bagrowania żwirów i piasków; po części żwirowisko jest nadal czynne.
W północnej części wsi są dwa odosobnione, ale duże przysiółki, Łąki i Łaźnia. Drugi z nich stanowi jakby samotną enklawę, przywartą do wałów Wisły w jej głębokim zakolu i oddzieloną od reszty wsi zwartym kompleksem leśnym uroczyska Koło. W różnych miejscach wsi i w jej przysiółkach, a w szczególności w enklawie przysiółka Łaźnia, znajduje się co najmniej kilkanaście typowych dla Nadwiśla drewnianych domów, z których 7 pochodzi z końca XIX i początku XX wieku. Są to domy parterowe, konstrukcji zrębowej, z wysuniętymi okapami, podpartymi wysuniętymi na zewnątrz belkami sufitowymi, z gankami lub oszklonymi werandami wzdłuż frontowej ściany.
Las Koło położony jest w północno-zachodniej części Zabierzowa Bocheńskiego, między przysiółkami Łąki – od południa i Łaźnia – od północy, w głębokim i obszernym zakolu Wisły – naprzeciw Wawrzeńczyc. Obejmuje powierzchnię ok. 200 ha i jest najmniejszym kompleksem spośród wszystkich trzech oderwanych i na północ położonych uroczysk Puszczy Niepołomickiej. Występuje tu głównie nadal współcześnie tworzona leśna gleba brunatna właściwa, czyli rodzaj mad brunatnych. Uroczysko niemal w całości porasta las liściasty, czyli grąd niski, w postaci zbliżonej do naturalnej. Na drzewostan składa się przeważnie dąb szypułkowy, w tym drzewa pomnikowe oraz grab zwyczajny, a także lipa drobnolistna i olcha czarna.
Środowisko
Cały obszar Zabierzowa Bocheńskiego leży na terenie holoceńskiej terasy zalewowej Wisły i Drwinki. Topografia tej terasy doskonale ilustruje tezę o stopniowym przesuwaniu się koryta Wisły z linii dzisiejszej Drwinki coraz bardziej na północ, w kierunku Wysoczyzny Proszowickiej. Świadczą o tym bardzo liczne starorzecza, wijące się w najrozmaitszych kierunkach po całym obszarze wsi. Osobliwością lasu Koło jest częściowy rezerwat leśny Koło, położony bliżej północnego skraju uroczyska, zajmujący powierzchnię 3,13 ha. Jest najmniejszym rezerwatem w Puszczy Niepołomickiej. Występują w nim nieomal wszystkie charakterystyczne cechy grądu niskiego, ale są one lepiej zachowane.
Kościół
Obecna parafia p.w. Opieki N.M.P. w Zabierzowie Bocheńskim została wydzielona z istniejącej od 1223 r. parafii p.w. św. Marii Magdaleny w Wawrzeńczycach. W 1742 r. staraniem proboszcza w Wawrzeńczycach, księdza Stanisława Cetnarskiego w najdalej na południe wysuniętym przysiółku parafii wybudowano sosnowy kościół. Konsekrował go ks. kardynał Aleksander Lipski. Miał on ułatwić ludności mieszkającej na południe od Wisły spełnianie praktyk religijnych, także przez zamieszkanie księdza przy nowo wybudowanym kościele. Dotąd nie tylko znaczna odległość, ale także częste wylewy nieuregulowanej Wisły stanowiły poważne utrudnienia dla wiernych w dostępie do parafialnego kościoła w Wawrzeńczycach. Na skutek I rozbioru Polski w 1772 r. teren parafii w Wawrzeńczycach na południe od Wisły znalazł się pod zaborem austriackim. W 1780 r. erygowano parafię w Zabierzowie Bocheńskim. W latach 1783-1805 i 1821-1886 należała ona do diecezji tarnowskiej. Pierwszym proboszczem nowej parafii był ks. Jan Słomski. Pod koniec XIX w. zdecydowano o budowie nowej, murowanej świątyni, która istnieje do dzisiaj. W tym czasie proboszczem został ks. Klemens Radwański, wcześniej wicerektor Seminarium Duchownego w Tarnowie. 23 czerwca 1888 r. miała miejsce konsekracja nowej świątyni. Dokonał jej biskup krakowski Albin Dunajewski, późniejszy kardynał.
Kościół, wybudowany w latach 1878-1881, to obiekt murowany z cegły, w kształcie krzyża rzymskiego, kryty czerwoną dachówką. Maksymalna długość kościoła to 33 m, a szerokość – 21 m. W ołtarzu głównym znajduje się obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem z początku XVII w., odnowiony w 1997 r. W kaplicy południowej znajduje się ołtarz z obrazem Pana Jezusa Miłosiernego z 1989 r., a w kaplicy północnej stoi figura Pana Jezusa ukrzyżowanego wykonana w 2001 r., wkomponowana w odratowane i odnowione elementy starego ołtarza z nawy głównej. Obraz Matki Bożej Częstochowskiej, umieszczony obok krzyża, pochodzi z końca XIX w. Stacje Drogi Krzyżowej, malowane na płótnie, pochodzą z 1995 r.
Obecnie w skład parafii wchodzą trzy wioski: Zabierzów Bocheński, Wola Zabierzowska i Chobot.
Parafia pw. Opieki Najświętszej Maryi Panny
Koło Gospodyń Wiejskich
KGW w Zabierzowie Bocheńskim działa od blisko 30 lat, przekazując młodemu pokoleniu swoje umiejętności – robienie kwiatów z bibuły, wyszywanie, haftowanie, przygotowywanie tradycyjnych potraw, ozdabianie cekinami, śpiewanie tradycyjnych pieśni i piosenek, wykonywanie wieńców dożynkowych itp. Członkinie bardzo chętnie reprezentują wieś na dożynkach gminnych, biorą udział w wystawach płodów rolnych, przygotowują degustacje potraw. W czasie zagrożenia powodziowego dbały o posiłki dla czuwających przy wałach wiślanych.
Dom Kultury
Dom Kultury w Zabierzowie Bocheńskim
Filia Biblioteki Publicznej
Informacja o filii Biblioteki Publicznej
Biblioteka działa od 1975 r., jest ona filią Biblioteki Publicznej w Niepołomicach. Z jej zbiorów korzystają nie tylko mieszkańcy Zabierzowa Bocheńskiego, ale także Woli Zabierzowskiej i Chobotu. Rocznie ze zbiorów korzysta ok. 700 osób. Biblioteka zajmuje trzy przestronne pomieszczenia, co pozwoliło na stworzenie wypożyczalni dla dorosłych, wypożyczalni dla dzieci oraz czytelni. Dysponując starannie dobranym księgozbiorem, liczącym 10 tys. woluminów, biblioteka zaspokaja podstawowe potrzeby czytelnicze mieszkańców. Placówka czynnie angażuje się w edukację czytelniczą oraz medialną dzieci i młodzieży. Prowadząca bibliotekę poświęca wiele uwagi gromadzeniu publikacji regionalnych, organizowaniu spotkań z badaczami historii i zbieraczami materiałów świadczących o bogactwie kulturowym regionu. Biblioteka organizuje lekcje biblioteczne dla uczniów Szkoły Podstawowej i Gimnazjum, organizuje spotkania autorskie oraz konkursy wiedzy o książce.
Przychodnia w Zabierzowie Bocheńskim
Ochotnicza Straż Pożarna
Jednostka OSP została założona w 1924 r. przez wójta Mateusza Kępę i rolników Jana Jasonka, Pawła Solarza i Jana Trzepię. Obecnie jest jednostką typu S-2, działa w Krajowym Systemie Ratowniczo-Gaśniczym, zrzesza 52 członków, w tym 14 kobiet, 7 nurków oraz 10 członków Młodzieżowej Drużyny Pożarniczej. W jej skład wchodzi sekcja ratownictwa wodnego, która dysponuje łodzią ratunkową. Nurkowie biorą udział w akcjach ratowniczych również poza terenem powiatu wielickiego. Od powstania OSP jej członkowie czynnie uczestniczą w życiu wsi, pomagając podczas uroczystości wiejskich i kościelnych (Dni Zabierzowa, Boże Ciało, festyny).
Dane teleadresowe jednostek OSP
Koło Emerytów i Rencistów
Na terenie Zabierzowa Bocheńskiego prężnie działa Koło Emerytów i Rencistów. Organizowane są spotkania, wycieczki, pielgrzymki itp.
Klub Sportowy Dąb
Młodzież i dzieci uzdolnione sportowo mają możliwość rozwijania swoich talentów w Klubie Sportowym “Dąb”. Jego początki sięgają 1975 r. Działają tu trzy drużyny piłkarskie: seniorzy, juniorzy i trampkarze. Treningi odbywają się kilka razy w tygodniu. Klub posiada boisko, a zimą treningi prowadzone są w sali gimnastycznej Szkoły Podstawowej. Barwy zespołu to zieleń i biel. 3 maja 2012 r. oddano do użytkowania nowy budynek klubowy. Obiekt ma kubaturę 740 m sześc., a jego powierzchnia użytkowa to 155 mkw.
Informacje o klubach sportowych
Szkoła Podstawowa
Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi im. Stefana Żeromskiego
Przedszkole
Kliknij mapę, żeby powiększyć
