Zakupy dokonywane w sieci, w sklepach internetowych, ale również tych stacjonarnych, ale za pośrednictwem ich sklepów online zagościły “na całego” w naszych domach. Są one na wyciągnięcie ręki, można łatwo porównać oferty i modele.
W ślad za klientami do sieci przenieśli się nie tylko sprzedawcy, ale również przestępcy, którzy wykorzystując wiele możliwości jakie daje sieć internetowa próbuję wzbogacić się kosztem nieostrożnych kupujących.
Na co zwrócić uwagę przy zakupach w Internecie?
Decydując się na zakupy “w internecie” pamiętajmy o ogólnych zasadach bezpieczeństwa:
- czytajmy dokładnie opisy kupowanych przedmiotów,
- zwracajmy uwagę na fałszywe sklepy internetowe,
- uważajmy na podejrzane oferty mailowe, czy “korzystne”,
- zwracajmy uwagę na sposób płatności,
- uważajmy na fałszywe informacje pozakupowe, w szczególności dotyczące dopłaty do już dokonanych zakupów.
Wyłudzenia i oszustwa w zakupach online
Przestępcy próbują wykorzystać naszą niewiedzę czy nieuwagę na każdym etapie zakupów. Zaczynając od reklam często wysyłanych jako SMS z aktywnymi linkami do nieistniejących sklepów lub ofert, przez przesyłanie fałszywych ofert zakupowych, oferowanie przedmiotów, których oszust nie posiada, przejmowanie witryn zamkniętych sklepów internetowych, tworzenie fałszywych sklepów internetowych, przejmowanie danych klientów, w tym danych rachunków bankowych i kart płatniczych, czy przesyłanie wiadomości e-mail lub SMS z linkami do dopłat rzekomo niezbędnych do otrzymania przesyłki.
Jak podaje portal www.bank.pl spośród 42% użytkowników sieci internetowej, które spotkały się z próbami oszustw w internecie, aż 7% padło ofiarami przestępców. Najbardziej zagrożonymi są osoby w wieku powyżej 50 lat.
Bezpieczne metody płatności online
Chociaż oszuści coraz lepiej przygotowują strony, które mają na celu zmylić naszą czujność, warto zwracać uwagę na pewne szczegóły, które mogą pozwolić nam uchronić się przed strata pieniędzy.
O ile to możliwe kupujmy w zaufanych sklepach, od znanych nam sprzedawców. Jeśli kupujemy pierwszy raz w nowym sklepie lub od nowego sprzedawcy zwróćmy uwagę:
- czy strona na której kupujemy jest bezpieczna, np.: czy adres strony rozpoczyna się od “https://” i czy w pasku adresu przeglądarki internetowej znajduje się symbol kłódki,
- jeśli jest to strona polskiego sprzedawcy, sprawdźmy, czy jest treść napisana bez błędów ortograficznych i stylistycznych,
- sprawdźmy dane sprzedawcy – o ile to możliwe – sprawdźmy, czy podany sklep jest zarejestrowany w Krajowym Rejestrze Sądowym i ma nadany nr NIP,
- sprawdźmy czy e-sklep posiada regulamin, określony sposób dostarczenia przesyłki, czy sposób płatności obejmuje najbardziej popularne metody jak przelew, karta kredytowa, BLIK, bezpieczne płatności w internecie takich jak np. PayU, czy Przelewy24, płatność przy odbiorze z możliwością sprawdzenia towaru, a także czy określono sposób zwrotu towaru,
- zweryfikujmy opinie o sprzedawcy czy sklepie. Sprawdźmy, czy nie ma skrajnych opinii oraz jakie są odstępy czasowe pomiędzy poszczególnymi opiniami,
- jeżeli zakup na stronie wymaga założenia konta, używajmy unikatowych haseł.
Naszą szczególną czujność podczas zakupów online powinny wzbudzać:
- oferty o cenie zdecydowanie niższej niż wartość rynkowa kupowanego produktu,
- oferty tzw. “last minute”, “taka cena tylko przez najbliższe 15 minut”, “cena wyłącznie dla nowego użytkownika” itp. – jeśli znacznie one odbiegają od wartości rynkowej kupowanego produktu,
- jeśli sprzedawca oczekuje, że zalogujemy się w innym miejscu, zwłaszcza jeśli prosi o logowanie naszym loginem i hasłem do bankowości elektronicznej,
- jeśli sprzedawca w dodatkowej wiadomości wysłanej e-mailem, komunikatorem lub SMS-em prosi nas o opłacenie przesyłki w inny niż podany na stronie zakupowej sposób, na inny rachunek, czy za pośrednictwem innej metody płatności,
- jeśli sprzedawca poprosi nas o pobranie i zainstalowanie dodatkowego programu, usługi itp.
- jeśli sprzedawca nalega na dokonanie płatności w nieznanych systemach płatności lub wyłącznie poprzez przelew bankowy,
- jeśli sprzedawca upomni się o dodatkowe środki z uwagi na jakiś błąd w adresie, konieczność dopłaty kilku złotych do przesyłki, czy dodatkowe koszty związane z dostawą.
Zasady dotyczące zabezpieczania danych kart kredytowych i bankowych
Kupując online korzystaj z bezpiecznych form płatności:
- Kupuj przy użyciu karty kredytowej – większość banków oferuję zwrot kosztów w ramach usługi chargeback – sprawdź w swoim banku w jaki sposób możesz skorzystać z tej usługi,
- załóż kartę płatniczą wyłącznie do płatności za zakupy online, z niskim limitem transakcyjnym,
- spróbuj skorzystać z kart tzw. przedpłaconych, na którą przed płatnością dokonujemy przelewu środków w takiej wysokości jaką musimy zapłacić sprzedawcy,
- korzystaj z zabezpieczenia jakie daje dwuetapowe uwierzytelnianie transakcji dokonywanych w internecie najlepiej za pośrednictwem aplikacji mobilnej swojego banku,
- korzystaj z bezpiecznych metod płatności w internecie takich jak np. PayPal, PayU, czy Przelewy24.
Sposoby postępowania w przypadku oszustwa
Jeśli jednak przestępca okazał się na tyle sprytny, że udało mu się oszukać Cię nie pozostawiaj tego bez reakcji. Po pierwsze podejmij próbę zablokowania dokonanej przez Ciebie płatności w swoim banku.
Możesz to zrobić na Infolinii. Postępuj zgodnie z instrukcjami pracownika banku. Powiadom administratora portalu aukcyjnego (jeśli to tam doszło do przestępstwa). Również z jego strony otrzymasz niezbędne informacje jak postępować dalej.
Organem uprawnionym do ścigania sprawców przestępstw i wykroczeń w Polsce jest Policja.
Pamiętaj, że do zgłoszenia Policji faktu oszustwa na Twoją szkodę nie potrzebujesz przedstawiać dowodów, jednak bez nich Policja nie ma żadnych szanse na skuteczne zajęcie się Twoją sprawą.
Dlatego nie usuwaj wiadomości mailowych, SMS, czy rozmów w komunikatorach, będących historią komunikacji ze sprawcą przestępstwa. Dzięki nim Policja ma większe szanse “dopaść” oszusta. Jeśli masz możliwość – zrób wydruki. Przyspieszy to działania Policji. Zachowaj też wszystkie dokumenty związane z transakcją tj. dowód przelewu na konto bankowe.
Prawna ochrona nabywcy
Pamiętaj, że jeśli zakupiłeś towar przez internet, możesz w ciągu 14 dni zwrócić towar i żądać zwrotu zapłaconej ceny bez podawania przyczyny. Pamiętaj, że towar może zostać odpakowany i wstępnie sprawdzony, ale nie może być używany.
Żeby odstąpić od umowy sprzedaży, musisz złożyć przedsiębiorcy oświadczenie o odstąpieniu od umowy. Możesz to zrobić w różnych formach, na przykład:
- na formularzu, który jest załącznikiem do ustawy o prawach konsumenta,
- korzystając ze wzoru oświadczenia udostępnionego przez UOKiK,
- za pomocą formularza internetowego – w takim przypadku jest wymagane potwierdzenie otrzymania odstąpienia wysłane do konsumenta.
Oświadczenie na piśmie możesz wysłać pocztą, e-mailem lub złożyć osobiście w lokalu przedsiębiorcy. Oświadczenie pocztą możesz wysłać za potwierdzeniem odbioru, żeby mieć dowód odstąpienia od umowy.
Nie możesz jednak zwrócić między innymi:
- towaru wyprodukowanego według Twojej specyfikacji lub wyraźnie zindywidualizowanego, na przykład meble na wymiar czy biżuteria z wygrawerowaniem
- zapieczętowanego towaru, które nie nadają się do zwrotu ze względu na ochronę zdrowia lub ze względów higienicznych, których opakowanie zostało otwarte po dostarczeniu, na przykład towary lecznicze, chusteczki nawilżane itp.
Podsumowanie
Zakupy online są łatwe, szybkie i wygodne. Dokonuj ich jednak świadomie stosując zasady bezpieczeństwa. Pamiętaj, że wystarczy poświęcić trochę czasu na sprawdzenie historii sprzedawcy, danych firmy, zwrócić uwagę na elementy świadczące o bezpiecznej witrynie internetowej, czy bezpiecznym połączeniu lub płatności, aby Twoje zakupy oprócz szybkich wygodnych i łatwych stały się również bezpieczne i pozwoliły na pełną radość z nabytych przedmiotów.
Stosując podstawowe zasady bezpieczeństwa dla zakupów w sieci w znaczny sposób utrudniasz przestępcom ich działalność. Nie ma 100 % zabezpieczeń jednak każde działanie mające na celu ochronę swoich poczynań w internecie zdecydowanie wpływa na bezpieczeństwo poruszania się w sieci nie tylko podczas zakupów, ale w każdym aspekcie korzystania z zasobów sieci internetowej.
POZOSTAŃ BEZPIECZNY W SIECI !!!
Jerzy Groński
Główny Specjalista ds. Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego